Onze geschiedenis
De plek waar nu het Cultuurpark Westergasfabriek ligt lag in 1839 nog ver buiten de stad. Amsterdam stopte bij de Haarlemmerpoort. Toen in 1839 de eerste treinverbinding in Nederland tot stand kwam, een stoomtrein van Amsterdam naar Haarlem, was er in Amsterdam nog geen station. Speciaal voor die eerste route werd een station gebouwd. Instappen op de trein naar Haarlem deed je ongeveer waar nu IJscuypje zit.
Nadat Amsterdam een echt treinstation kreeg kwam de locatie in handen van Imperial Continental Gas Association, die er in 1885 een gasfabriek bouwde. Van steenkolen werd gas gemaakt, waarmee o.a. de straatverlichting in Amsterdam werd bediend. In 1898 kwam de fabriek in handen van de gemeente. Pas in 1967 – na de vondst van aardgas in Groningen – werd de fabriek gesloten. De grond was zwaar vervuild, de gebouwen werden later als opslag gebruikt door het Gemeentelijk Energiebedrijf (GEB).
Ontstaan van de Vrienden van het Westerpark
In 1978 breidde de spoorwegen hun rangeerterrein uit ten koste van de Overbrakerpolder. Actievoerders uit de omringende wijken voerden bezettingen uit en eisten compensatie van de gemeente. In 1981 kwam de officiële toezegging dat het terrein van de Westergasfabriek een park zou worden. Het heeft nog ruim 20 jaar geduurd voor het zover was. Buurtactivisten hielden de druk al die tijd op de ketel. Zij verenigden zich in 1995 in de vereniging Vrienden van het Westerpark.
Zonder de inspanningen van deze pioniers zou er nooit een park zijn gekomen. Twee zaken maakten het inrichten van een park op die locatie heel moeilijk: er zat veel gif in de grond en de restauratie van de vervallen gebouwen zou veel geld gaan kosten.
Ontstaan van het Cultuurpark Westergasfabriek
Pas rond de eeuwwisseling kwam er eindelijk schot in de zaak. De gemeente en het rijk kwamen tot een gezamenlijke oplossing voor het verwijderen van de gifgrond (gedeeltelijk afgraven, toedekken en een nieuwe leeflaag er op) en er werd besloten de gebouwen voor een symbolisch bedrag aan een commerciële partij te verkopen. Die kreeg de verplichting de gebouwen te restaureren en een deel van de gebouwen moest een culturele bestemming krijgen.
Twaalf landschapsarchitecten stelden een plan op, vijf plannen werden geselecteerd en verder uitgewerkt. Uiteindelijk werd gekozen voor het ontwerp van Kathryn Gustafson. In 2003 kon het park zoals we dat nu kennen worden geopend.
Verder lezen? Interessante links:
-
-
- Spoorlijn Amsterdam-Haarlem
- De eerste trein
- Haarlemmertrekvaart 20 september 1839
- Geschiedenis Westergasfabriek
- De rol van de Vrienden van het Westerpark (PDF)
- Video: Ontstaan cultuurpark Westerpark (op onze Vimeo site, waar meer video’s staan)
-